นักออกแบบ นักคิด และผู้ประกอบการ ในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ไทย
ช่วงหลายปีมานี้ ผลิตภัณฑ์ย้อมครามหรือ Indigo ได้รับความนิยมล้นหลาม จนรับประกันได้ว่างานสินค้าคราฟต์หรือแฮนด์เมดที่ไหน ก็ต้องมีเสื้อผ้าหรือของใช้ย้อมสีจากต้นครามวางขาย โดยมากสินค้าที่เห็นมักมาจากสกลนคร หรือใช้เนื้อครามจากสกลนคมาย้อม เนื่องจากเป็นจังหวัดที่ชุมชนหลายหมู่บ้านมีภูมิปัญญาและองค์ความรู้เกี่ยวกับ “คราม” แบบครบวงจร ตั้งแต่ปลูกคราม เกี่ยวคราม ผลิตเนื้อครามส่งออก และย้อมผ้าครามได้งามติดทน
การผลิตสิ่งของต่างๆ ของมนษุยน์น้ันทำด้วยมือมายาวนาน ตั้งแต่เครื่องมือที่ทำจากหินยุคก่อนประวัติศาสตร์กว่า 2.5 ล้านปีก่อน วิวัฒนาการของมนุษย์น้ันเชื่อมโยงกับการสร้างสิ่งต่างๆ ซึ่งก่อให้เกิดวัฒนธรรมและอารยธรรม เราจึงมักให้คุณค่ากับงานสร้างสรรค์ท่ีผลิตด้วยมือ มากกว่าสิ่งของที่ผลิตด้วยเครื่องจักรอุตสาหกรรม เรียกได้ว่าเป็นคุณค่าที่ฝังลึกอยู่ในดีเอ็นเอเลยทีเดียว
จากเด็กหนุ่มที่เคยเกือบถูกรีไทร์จนกลายมาเป็นสถาปนิกผู้เชี่ยวชาญงาน “สถาปัตยกรรมไม้ไผ่” และก่อตั้งออฟฟิศในชื่อไทยๆ “ธ.ไก่ชน” เมื่อ 6 ปีก่อน
สำหรับคนที่อาจจะยังไม่รู้จัก เราขอบอกว่า T- STYLE หรือ THAILAND STYLE ที่ริเริ่มโดย กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (DITP) กระทรวงพาณิชย์ โครงการดังกล่าวเน้นการพัฒนาและส่งเสริมสินค้าไทยให้สามารถเจาะตลาดโลกได้มากขึ้น ตามแนวโน้มความเปลี่ยนไปของตลาด โดยเฉพาะการที่การบริโภคทั่วโลกหันมาให้ความสำคัญกับแนวคิดการเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมหรือภูมิปัญญาท้องถิ่นมากยิ่งขึ้น โดยสินค้านวัตกรรมฯ ในโครงการนี้ เกิดขึ้นภายใต้แนวคิดต่างๆ เช่น ความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม (ECO) ความเป็นหัตถกรรมไทย (Craft) และความเป็นวัฒนธรรม (Culture) และแบ่งเป็น 4 กิจกรรมหลักภายได้โครงการ ได้แก่
พิงค์กี้ เทเลอร์ (Pinky Tailor) ร้านออกแบบตัดเย็บเสื้อผ้าเฉพาะบุคคลเปิดตัวครั้งแรกในปี พ.ศ. 2523 (ค.ศ.1980) โดย มร.พิงค์กี้ (Mr.Pinky) ผู้เป็น Tailor Master ที่มีพรสวรรค์ จากร้านแรกในจังหวัดอุดรธานี ที่เป็นที่ตั้งของฐานทัพสหรัฐอเมริกาในเวลานั้น มีลูกค้าฝรั่งต่างชาติที่ต้องมารายงานตัวกับฐานทัพที่นั่น ทำให้มีลูกค้ามากหน้าหลายตา กระนั้นเมื่อฐานทัพทหารอเมริกันถอยออกไปจากจังหวัดอุดรฯ มร.พิ้งค์กี้ จึงเข้ามาเปิดกิจการที่กรุงเทพมหานครเป็นครั้งแรกที่ห้างไดมารู ก่อนที่จะย้ายมาอยู่ที่บริเวณเพลินจิตเช่นในปัจจุบัน
ชื่อ FolkCharm ช่างเหมาะกับแบรนด์แฟชันสุดมินิมัลนี้ เพราะเสื้อผ้าฝ้ายเรียบๆ ที่ตัดเย็บอย่างเก๋ประณีตมีเสน่ห์ของท้องถิ่นอยู่ในทุกขั้นตอน ลูกแก้ว-ภัสสร์วี โคะดากะ มองเห็นปัญหาว่าเสื้อผ้าทอมือไทยที่วางขายในท้องตลาดมีดีไซน์ที่ใส่ยากใน ชีวิตประจำวัน และหากไม่ราคาสูงเกินเอื้อม ก็แข่งกันตั้งราคาย่อมเยามาก จนต้องใช้วัสดุหรือตัดเย็บไม่ดีนัก เธอเลยร่วมมือกับกลุ่มแม่บ้านในจังหวัดเลยตัดเย็บเสื้อผ้าอย่างดีที่ดูสากล ไม่หวือหวา สวมใส่ได้ง่ายในทุกวัน ตั้งราคากลางๆ ไม่ถูกไม่แพง ใครๆ ก็ใส่ได้อย่างสบายใจ
ยาหอมเป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมที่อยู่คู่สังคมไทยมากว่าสามศตวรรษ...ว่ากันว่าตำรับยาหอมเข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยในยุคเริ่มต้นยาหอมถือว่าเป็นของสูง เป็นของหายากที่ใช้กันในหมู่เจ้านาย เพราะเครื่องยาหลายตัวต้องนำเข้าจากต่างประเทศ อีกทั้งยังต้องมีบริวารมากพอจะมาบด มาร่อน มาปรุงให้ได้ยาหอมคุณภาพดี ในยุคนั้นยาหอมจึงกลายเป็นของที่มีคุณค่า มีคุณภาพ และมีราคาแพงจนชาวบ้านทั่วไปแทบไม่รู้จักและไม่มีโอกาสได้ใช้
พอนึกถึงช็อกโกแลต ภาพแรก ๆ ในหัวเรามักโยงกับวัฒนธรรมตะวันตก เพราะความแพร่หลายในประเทศแถบยุโรปและอเมริกาที่มีมาอย่างยาวนาน แต่สำหรับในประเทศเขตร้อนแบบบ้านเราอาจจะทำให้จินตนาการยากสักหน่อยที่จะให้ของหวานที่ไม่ค่อยทนอุณหภูมิสูงๆ ได้นี้มาเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมการกินอย่างเต็มที่
เมื่อเทียบกับแฟชั่นแบบสำเร็จรูปแบบ เสื้อผ้าที่ใส่ได้ในชีวิตประจำวัน (Ready-to-wear) หรือกระทั่งกับเสื้อผ้าที่เป็นกระแส (Fast Fashion) นั้น แฟชั่นชั้นสูงหรือเสื้อผ้าที่ใช้ความประณีตละเอียด ที่เรียกว่า โอต์ กูตูร์ (Haute Couture) ดูจะเป็นกลุ่มของแฟชั่นที่ห่างไกลความคุ้นเคยกับคนไทยมากที่สุด แต่สำหรับคนในแวดวงแฟชั่นแล้วจะรู้ว่า โอต์ กูตูร์ เป็นสิ่งที่มีอิทธิพลอย่างสูงกับแวดวงแฟชั่น โดยเฉพาะคอลเลคชั่น โอต์ กูตู ของดีไซเนอร์ชื่อดังที่จะเป็นตัวกำหนดทิศทาง (Trendsetter) ของแฟชั่นปีนั้นๆ เพราะฉะนั้นในแต่ละปี เมื่อพูดถึง โอต์ กูตูร์ ของแต่ละดีไซเนอร์แบรนด์ก็ต้องนึกถึงความหรูหราฟูฟ่า และราคาแพงลิบ ที่จำกัดอยู่ในมือแฟชั่นนิสต้าระดับโลกเท่านั้น
“ในห้องครัวไม่มีอะไรเป็นขยะ” แอนโทนี บอร์เดน เชฟชื่อดังชาวอเมริกัน เคยกล่าวไว้ในสมัยที่เขายังมีชีวิต ในสารคดีชื่อดังเรื่องสุดท้ายของเขา ในการรณรงค์เกี่ยวกับขยะอาหาร เขาบอกด้วยว่า “ผมอาจจะเป็นพวก Old School ผมไม่ถูกสอนให้ทิ้งอะไรเลย นั่นหมายถึงว่าในทุกๆ วัตถุดิบเนื้อสัตว์ที่ไม่ผ่านการตัดแต่ง ไปจนเศษผัก ผลไม้ เชฟบอกว่ามันสามารถทำเมนูได้ทั้งนั้นไม่มีอะไรที่ควรจะต้องเป็นขยะ” และนี่เป็นเทรนด์ใหม่ ไม่จำกัดเฉพาะวงการอาหารแต่เป็นความพยายามทั่วโลก ในการใช้ของเหลือมาสร้างมูลค่าในการแก้ไขปัญหาการบริโภคอย่างสุดโต่ง ที่ทำให้เกิดการบริโภคทรัพยากรอย่างเกินจริงไปทั่วโลก
จากธุรกิจเดิมของครอบครัวในการรับจ้างผลิต งานพิวเตอร์แมททีเรียล หรืองานฝีมือจากดีบุกสู่การเปลี่ยนแปลงสำคัญเมื่อกว่า 10 ปีก่อน เมื่อ “5 พี่น้องหญิงล้วน” เรียนจบและกลับเข้ามาสานต่อธุรกิจ พวกเธอต้องการสร้างแบรนด์เป็นของตัวเอง ชื่อของแบรนด์ “5IVESIS” (ไฟว์ซิส) จึงเกิดขึ้นจากจุดนั้น โดยเริ่มต้นวิธีคิดของสินค้าในยุคแรกว่า จากสิ่งที่ง่ายที่สุดคือ ทำในสิ่งที่พวกเธอชอบ ในความเป็นผู้หญิงที่ชอบแต่งตัว พวกเธอก็เลยอยากจะทำของแต่งบ้าน จนกลายมาเป็น 5IVESIS Home Decor งานพิวเตอร์แมททีเรียลอันล้ำค่าที่เกิดจากส่วนผสมระหว่างเงินและดีบุก กับแบรนด์ของขวัญพรีเมียม งานแฮนด์เมดที่ประณีต ละเอียดอ่อน ที่แทรกความเชื่อและกลิ่นอายของไทย
ย้อนประวัติศาสตร์กันสักนิด “มัดหมี่” เป็นวัฒนธรรมการทอผ้าและสร้างลวดลายที่เป็นสากล ซึ่งประเทศไทยและประเทศในแถบเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ได้รับถ่ายทอดเทคนิคการมัดหมี่นี้มาจากประเทศอินเดีย ไม่ว่าจะเป็น อินโดนีเซีย มาเลเซีย กัมพูชา ฟิลินปินส์ เวียดนาม และเมียนมา ซึ่งในประเทศเหล่านี้ ต่างก็มีการใช้เทคนิคมัดหมี่สร้างลวดลายบนผืนผ้าและมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันไป รวมถึงญี่ปุ่นและจีนก็มีการสร้างลายด้วยเทคนิคการมัดหมี่เป็นของตัวเองเช่นกัน แม้กระทั่งประเทศเม็กซิโกที่ไกลออกไปอีกซีกโลก ก็มีการใช้เทคนิคมัดหมี่บนผืนผ้าเช่นกัน
คนไทยส่วนใหญ่คงรู้ดีว่าถ้าพูดถึงของดีลำปางแล้ว หนึ่งในนั้นต้องเป็น ‘ชามตราไก่’ แน่นอน และผู้ที่อยู่เบื้องหลังการทำให้ชามตราไก่กลายเป็นสินค้าที่เชิดหน้าชูตาจังหวัดลำปางก็คือเซรามิกธนบดี โรงงานเซรามิกผลิตชามตราไก่แห่งแรกของจังหวัดที่ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของทายาทรุ่นลูก พร้อมกับมีการเปิดพื้นที่ส่วนหนึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์ให้ผู้ที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชมได้ด้วย
ในยุคที่ผู้คนหันมาให้ความสำคัญกับสุขภาพ ความปลอดภัย หันหลังให้กับความเสี่ยงต่างๆ ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติกลายเป็นทางเลือกที่ตอบโจทย์ได้อย่างดี การเดินหน้าสู่ความเป็นธรรมชาติจึงเป็น เทรนด์มาแรงในยุคนี้ เมื่อผู้คนรู้สึกไม่โอเคกับโลกรอบตัวที่เต็มไปด้วยสารเคมีมากมาย ก็จะเลือกหันกลับไปหาธรรมชาติในที่สุด กระแสนิยมสินค้าธรรมชาติจึงแรงขึ้นๆ ตอบสนองพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปนั่นเอง โดยเฉพาะกลุ่มผลิตภัณฑ์ในหมวดสุขภาพและความงาม
Aterlier2+ สตูดิโอออกแบบที่มีส่วนผสมลงตัวระหว่างคนสองคน แนวคิดสองแนวคิดของคู่รักนักออกแบบคุณวรพงศ์ มนูพิพัฒน์พงศ์ และอดา จิระกรานนท์ สตูดิโอน้องใหม่ไฟแรงระดับท็อปลิสต์ของประเทศไทย ในเรื่องการผสมผสานแนวคิดด้านงานหัตถกรรมฝีมือมาสู่งานโครงสร้างสถาปัตยกรรมและงานเฟอร์นิเจอร์ได้อย่างน่าทึ่ง ซึ่งน่าจะเกิดจากยุทธวิธีคิดที่เปิดกว้าง ประนีประนอม และการทำงานในลักษณะสมรู้ร่วมคิดกับคนอื่นได้ เหมือนกับชื่อ “2+” ที่พวกเขาเลือกมาบอกถึงตัวตน
ถ้าจะมีงานฝีมือใดที่ถือว่าเป็นงานฝีมือระดับสากล เชื่อว่าการทำน้ำหอมคงเป็นหนึ่งในนั้น น้ำหอม (Perfume) เป็นคำที่มาจากภาษาละติน คือ per fumum มีความหมายว่า "through smoke" การผ่านควัน ด้วยศาสตร์การดมกลิ่นและผลิตน้ำหอม เป็นศาสตร์เก่าแก่ที่เริ่มมาตั้งแต่ในยุคสมัยเมโสโปเตเมียและอียิปต์โบราณ ซึ่งได้รับการพัฒนาต่อในยุคของโรมันและเปอร์เซีย โดยหลักฐานทางโบราณคดีล่าสุดแสดงให้เห็นว่าน้ำหอมเก่าแก่ที่สุดที่ค้นพบเกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อสมัย 4,000 ปีก่อน
หากมีการจัดหมวดสินค้าห้ามพลาดสำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติและนักท่องเที่ยวจีนยุคใหม่ Cosmos & Harmony นับเป็นไอเท็มที่ขาดไม่ได้ ที่บรรดานักท่องเที่ยวจะต้องเลือกซื้อเป็นของที่ระลึกกลับไปเป็นของฝาก ดูจาก 17 สินค้าห้ามพลาดของ นักท่องเที่ยวจีนล่าสุด ที่จัดโดย shoot2china คอลเลคชั่น “สบู่โบราณ” ของ Cosmos& Harmony ได้รับการจัดอันดับให้เป็น 1 ใน 10 สินค้าต้องห้ามพลาด บนบรรจุภัณฑ์ (packaging) ที่มีลวดลายพิมพ์และกระดาษห่อสบู่ที่ให้ความรู้สึกแบบไทยโบราณคอลเลคชั่นนี้ มีให้เลือก 3 กลิ่น 3 ดีไซน์ คือ น้ำอบไทย ฤาษี และมวยไทย โดยทั้ง 3 รุ่นก็ให้อารมณ์และคุณสมบัติแตกต่างกันไป เช่น สบู่รุ่นฤาษี จะให้อารมณ์กับกลิ่นสัมผัสคล้ายกับยาหม่องวัดโพธิ์ มีคุณสมบัติช่วยผ่อนคลายความเมื่อยล้า เพราะมีส่วนผสมจากสมุนไพรธรรมชาติ ฯลฯ
คงปฏิเสธไม่ได้ว่าในยุคนี้ คนรู้จักการแสดงที่เรียกว่า “หนังใหญ่” กันน้อยมาก ซึ่งเหตุผลง่ายๆ อย่างแรกคือ ไม่รู้จัก…ไม่เข้าใจ…คืออะไร...ต้องไปดูที่ไหน ซึ่งก็อาจจะไม่แปลกอะไร เพราะหนังใหญ่ก็คล้ายๆกับศิลปะดั้งเดิมอื่นๆ ที่หากไม่อนุรักษ์ไว้ก็จะสูญหายไปตามกาลเวลา
ในฐานะแชมป์ Top Chef Thailand คนแรกของประเทศไทย ทำให้ชื่อ ชุดารี เทพาคำ หรือ เชฟตาม เป็นที่รู้จักในวงกว้างขึ้นในทันที ด้วยคาแรคเตอร์ของคนรุ่นใหม่ที่ชื่นชอบการเดินทาง กล้าคิด กล้าทำ กล้าลอง ทำให้เธอหลุดตัวเองจากงานประจำตามร้านอาหารหรือโรงแรม มาเป็นเชฟฟรีแลนซ์ปรุงอาหารในแบบฉบับตัวเอง
